.
..
Dedicado a Isabel Rei, compañeira do IGEC.
.
O poeta pontevedrés Luís Amado Carballo, afectado dunha grave doenza pulmonar, pasa o verán de 1926 en Soutelo de Montes, na procura do seu restablecemento. Seducido pola paisaxe aldeá, escribirá "O galo", poemario inspirado na outrora vizosa Terra de Montes.
O poeta pontevedrés Luís Amado Carballo, afectado dunha grave doenza pulmonar, pasa o verán de 1926 en Soutelo de Montes, na procura do seu restablecemento. Seducido pola paisaxe aldeá, escribirá "O galo", poemario inspirado na outrora vizosa Terra de Montes.
.
.
“Luís Amado Carballo ‒1901-1927‒ atópase moi perto de nós. O seu pulso latexa con forza...”. Deste xeito, o escritor cerdedense Otero Espasandín, coetáneo, principiaba o seu limiar a “O galo”, poemario póstumo do efémero poeta pontevedrés.
.
Amado Carballo naceu na vila do Lérez e, na mesma ribeira, arrebatóunolo a morte de xeito temperá, so a fasquía de bacilo de Koch. Poeta Amado, non foi o seu segundo apelido garante de lonxevidade, máis ben, de decotas do cedo.
.
Seguindo o consello dos galenos doutrora, peregrinaban os corpos magoados na procura das auras salutíferas. Os montañeses, cara aos areais –albas poubanas inmersas na nona ablución do mar de Marín–. Os pescos, cara á atmosfera destilada da montaña interior. Cerdedo e Soutelo, balnearios de seco, pousada e fonda dos que fiaban o seu restablecemento ao “cambio de aires”. Foi Amado Carballo o noso hóspede, romeiro do ampear a pleno pulmón, e a súa estadía pagouse ao contado, con moeda cuñada na ceca dos “ollos namorantes que gardan a lúa dentro”.
.
Xamais vinte e seis anos deron para tanto. Amado Carballo, foguete de sete estalos, lóstrego e trebón, chuchou a súa existencia a grandes bocaladas, enviando ao peito, convulsivamente, todo o fume do seu mancado vitalismo: “Este fondo mal que eu teño ninguén mo pode sandar; a miña alma no ensoño por vieiro iñorado vai.”
.
Filosofía e Letras, mestre, xornalista, fundador da revista “Alborada”; prosista: “Maliaxe” (1922), “Os probes de Deus” (1925); poeta orixinalísimo: “Proel” (1925), “O galo” (1928)... Hai quen precisaría tres vidas das de hoxe.
.
O Hilozoísmo, ou Imaxinismo, corrente de vangarda que el inaugurará para a literatura universal, cínguese como luva á visión que a galeguidade lle dispensa á natureza irmá. O animismo celta, elevado ao grao de liturxia polas comunidades priscilianistas, destílase pedralume nos seus versos. Todo neles é céltica prosopopea: “chora o ceo estremecido, do gris inverno amaiado / O vento anda espenuxado ouveando como un can / Os verdes campos sensuais fuman o opio do día / Con arelanzas de lobo o vento abanea as portas / A Lúa é velliña, de brancos cabelos, de enrugas de ouro e de olliños cegos / No dondo colo do vento quedous’a choiva durmida”.
.
Depáranos o testamento poético de Amado Carballo (Letras Galegas, 1982) acendido louvor da entrañábel paisaxe labrega, hogano prostituída. Cántalles o poeta á ponte e mais ao río, e eu escoito fungar o Lérez, enfiando o arco de Valoutas: “Para camiñar polo mundo abrázanse ponte e río...”. Componlle rimas ao cruceiro, e eu dexergo, estantíos, o de Santo Antonio, o de Vichocuntín, o de Quireza...: “O xesto monacal da pedra benzoa o acougo da aldea”. Ármalle coplas ao gaiteiro e, ao lonxe, ecoa o silabario de Avelino de Soutelo: “No seu xemer leva a gaita afogado un corazón”. Bótalle unha ao muíño, e eu moio de mestura nos da Cavadosa, no do pozo Fumeghas, no das Raposeiras de Meilide...: “Chouta no muíño, tolo remuíño das ágoas ferventes, a escuma alboral”.
.
E souto atafegado a súa castiñeira e apaño, ourizo regañón, o “Canto de arada”, aturuxo do galo campante, himno ‒non haberá mellor‒ do lar de Forcarei:
.
Xa saíu a Lúa choca
.
“Luís Amado Carballo ‒1901-1927‒ atópase moi perto de nós. O seu pulso latexa con forza...”. Deste xeito, o escritor cerdedense Otero Espasandín, coetáneo, principiaba o seu limiar a “O galo”, poemario póstumo do efémero poeta pontevedrés.
.
Amado Carballo naceu na vila do Lérez e, na mesma ribeira, arrebatóunolo a morte de xeito temperá, so a fasquía de bacilo de Koch. Poeta Amado, non foi o seu segundo apelido garante de lonxevidade, máis ben, de decotas do cedo.
.
Seguindo o consello dos galenos doutrora, peregrinaban os corpos magoados na procura das auras salutíferas. Os montañeses, cara aos areais –albas poubanas inmersas na nona ablución do mar de Marín–. Os pescos, cara á atmosfera destilada da montaña interior. Cerdedo e Soutelo, balnearios de seco, pousada e fonda dos que fiaban o seu restablecemento ao “cambio de aires”. Foi Amado Carballo o noso hóspede, romeiro do ampear a pleno pulmón, e a súa estadía pagouse ao contado, con moeda cuñada na ceca dos “ollos namorantes que gardan a lúa dentro”.
.
Xamais vinte e seis anos deron para tanto. Amado Carballo, foguete de sete estalos, lóstrego e trebón, chuchou a súa existencia a grandes bocaladas, enviando ao peito, convulsivamente, todo o fume do seu mancado vitalismo: “Este fondo mal que eu teño ninguén mo pode sandar; a miña alma no ensoño por vieiro iñorado vai.”
.
Filosofía e Letras, mestre, xornalista, fundador da revista “Alborada”; prosista: “Maliaxe” (1922), “Os probes de Deus” (1925); poeta orixinalísimo: “Proel” (1925), “O galo” (1928)... Hai quen precisaría tres vidas das de hoxe.
.
O Hilozoísmo, ou Imaxinismo, corrente de vangarda que el inaugurará para a literatura universal, cínguese como luva á visión que a galeguidade lle dispensa á natureza irmá. O animismo celta, elevado ao grao de liturxia polas comunidades priscilianistas, destílase pedralume nos seus versos. Todo neles é céltica prosopopea: “chora o ceo estremecido, do gris inverno amaiado / O vento anda espenuxado ouveando como un can / Os verdes campos sensuais fuman o opio do día / Con arelanzas de lobo o vento abanea as portas / A Lúa é velliña, de brancos cabelos, de enrugas de ouro e de olliños cegos / No dondo colo do vento quedous’a choiva durmida”.
.
Depáranos o testamento poético de Amado Carballo (Letras Galegas, 1982) acendido louvor da entrañábel paisaxe labrega, hogano prostituída. Cántalles o poeta á ponte e mais ao río, e eu escoito fungar o Lérez, enfiando o arco de Valoutas: “Para camiñar polo mundo abrázanse ponte e río...”. Componlle rimas ao cruceiro, e eu dexergo, estantíos, o de Santo Antonio, o de Vichocuntín, o de Quireza...: “O xesto monacal da pedra benzoa o acougo da aldea”. Ármalle coplas ao gaiteiro e, ao lonxe, ecoa o silabario de Avelino de Soutelo: “No seu xemer leva a gaita afogado un corazón”. Bótalle unha ao muíño, e eu moio de mestura nos da Cavadosa, no do pozo Fumeghas, no das Raposeiras de Meilide...: “Chouta no muíño, tolo remuíño das ágoas ferventes, a escuma alboral”.
.
E souto atafegado a súa castiñeira e apaño, ourizo regañón, o “Canto de arada”, aturuxo do galo campante, himno ‒non haberá mellor‒ do lar de Forcarei:
.
Xa saíu a Lúa choca
levando o fato dos pitos
enriba de Pardesoa.
Encol da Terra de Montes
funga o Sol como unha abella
deixando vinchas de mel
escoando polas leiras.
O vento cego relouca,
viúvo de clocheles e árbores,
no casal de Vilapouca.
.
O noso Otero Espasandín, conmovido polo osmar da gadaña en cas do poeta enfermo, escribe: El agardaba vivir nunha escola de montaña –quizais polo outo Paraño– onde se reporía da sáude perdida na bretemosa beiramar.
.
Reclamamos o teu cadáver, meu mozo eterno. Non te salvaron as nosas xistras e carazos, os nosos solpores ensanguentados, as nosas esgrevías invernías, os nosos esmechantes veráns, mais a túa alma delóirase recachada no laxedo das eiras comunais, no pasteiro bicado polo orballo, nos altares laicos do “petrucio” Candán; na nosa memoria, nas nosas relecturas, até que nos chegue, tamén, a hora.
.
Tamén, no Faro de Vigo (28-11-2010).
.
.
No hay comentarios:
Publicar un comentario