.
.
En homenaxe a Herminio Barreiro e Roxelio Arca, homes exemplares.
.
Sobrancea nos anais meteorolóxicos a vaga de calor que asoballou a nosa xeografía no verán do ano 1933 e que precedeu á unha aguda ondada de frío padecida durante o inverno dese mesmo ano. Naquelas datas, a radicalidade das témporas serviu de pórtico á radicalidade política.
O 19 de novembro de 1933, no marco da II República, a CEDA, coalición de partidos dereitistas, saíu vencedora das eleccións xerais. O bienio de progreso e laicismo (soberanía popular, sufraxio universal, lei do divorcio, dereito á educación, liberdade de consciencia...) que inaugurara en España a nova xeira republicana ía ser substituído por unha época de retroceso (usurpación das terras, confesionalismo, paralización da reforma educativa, corrupción...) denominado “bienio negro”. Cociñábase o alzamento militar fascista de xullo de 1936.
Na casa do “Gheiteiro”, fincada no Quinteiro de Acolá da aldea de Abelaíndo (Cerdedo), eran ben coñecidos os versos de “A las barricadas”, un dos himnos do anarcosindicalismo histórico. Os Camiña de Abelaíndo andaron sempre polos “Gheiteiros”, por mor dun célebre ascendente músico, cecais do século XIX, do que non se ten apenas noticia. A adscrición libertaria dos Camiña de Abelaíndo era ben coñecida no lugar, onde a CNT, sindicato fundado en Barcelona no ano 1910, gozaba de moitas simpatías.
Os Camiña, labregos e canteiros, non dubidaron en facer campaña en prol do triunfo da esquerda nas elección xerais do 33, desbotando así a opción abstencionista escolleita por moitos anarquistas naquela altura, insatisfeitos co devir dos acontecementos. Nos comicios do ano 1933, mercé ás reformas do bienio anterior, as mulleres gozaron do dereito de voto, levándose á práctica por vez primeira no Estado español o xa amentado sufraxio universal.
Non todo eran luces naquel Abelaíndo republicano. Coñecidos os resultados electorais, a xenreira e o desexo de vinganza aniñados no seo da ultradereita local propiciaron un dos episodios máis escuros da pequena historia desta aldea, acurrunchada na frondosa vaganta do río do Seixo.
A pouca chuvia e as baixas temperaturas teceron o inverno de 1933. Naquela noite aciaga do mes de Santos, o carazo petrificara as herbeiras, lazaran as fontes, escintilaban as estrelas no ceo raso e, nos outeiros, ouveaba esfameada a lobada. En cas do “Gheiteiro”, tras unha dura xornada de traballo, xa todos encomendaran os seus corpos ao aloumiño das mantas de la e á calor do gando de por baixo. Reinaba o silencio.
Ao abeiro das tebras, o innombrábel achegouse ao pé da palleira. Alumara o camiño cun guizo e, coa mesma brasa, prendeu lume na herba seca. Consumado o crime, escapuliuse pola congostra. En segundos, o casarón converteuse no mesmo inferno.
O latir dos cans e as carreiras do gando encortellado alertaron os moradores. A berros atinxiron a eira. Sans e salvos, principiaron por ceibar os animais, os máis deles atordoados polo fume. Alertados os veciños, acudiron á carreira ao Quinteiro de Acolá provistos de baldes e almofías cos que carrexar auga nunha cadea solidaria –disque, o presunto autor do incendio, solícito, presentouse o primeiro no lugar dos feitos–. A campá da capela do Socorro espallou a noticia por toda a freguesía até que o enlouquecido badal fendeu o bronce de vez. Os labores de extinción prolongáronse infrutuosamente toda a noite.
Alboreceu e as primeiras raiolas do sol permitiron contemplar a magnitude da desfeita: cachotaría ennegrecida, trabes fumegantes, cuberta derrubada, apeiros abrasados; toda unha vidiña engulida polas lapas. As bágoas inundaron os ollos feridos polas charamelas. Rabia contida nos corpos baldados e aterecidos. Preguntas sen resposta.
Recobrados os azos, os Camiña de Abelaíndo afanáronse na reconstrución da vivenda familiar. Aloxados na casa duns parentes e auxiliados pola boa veciñanza, fixeron por rexurdir axiña de entre as cinzas. As tarefas de rehabilitación víronse aceleradas ao acharen intacto entre a borralla case todo o diñeiro aforrado, pois, malia que papel moeda, zafara do lume por telo a recado no seo dun prego de sabas. Deus aperta mais non afoga, diría a miña avoa.
Sesenta anos despois, restaurada a democracia no país, remexendo no faio da casa refeita do bisavó “Gheiteiro”, atopei un punteiro de buxo que, sen dúbida, tamén sobreviviu á noite funesta. Gardo como prezado tesouro este retallo, lembranza daquel vello e perdurábel gaiteiro e acicate desta vella e perdurábel lembranza.
..
Tamén, no Faro de Vigo:
http://www.farodevigo.es/portada-deza-tabeiros-montes/2010/11/15/queima-da-casa-do-gheiteiro/491101.html
.
.
No hay comentarios:
Publicar un comentario