18/1/15

CAPITÁN GOSENDE FAI HISTORIA EN CERDEDO (Faro de Vigo, 18-1-2015)

.
.
.
.
Ao pé do petróglifo descuberto en Carballás (Cerdedo).
.
.

Cando un lles confía boa parte da súa vida aos camiños, de cando en cando, o vadiar vese premiado cun roibén, cun poallar miudiño, cunha fonte de auga fresca, co relato dun viaxeiro que vén de volta. Cando un dedica boa parte do seu tempo a remexer no pote das apócemas, de raro en raro, o gurgullar da fervura zarrapícao co escumallo das revelacións.
            A segunda fin de semana de xaneiro, o colectivo Capitán Gosende foi agasallado novamente polos lares viales, nosos valedores. Non temos queixa, cando o desazo ou o fastío nos torce o carro, axiña o destino se confabula para devolvernos á verea. Porque hai que tirar para adiante, chova que vente; testa contra a desventura.
            A noite do sábado 10, ascendemos entre a néboa ao monte Coirego (Cotobade). Alí, no Chan da Poza, citarámonos cos compañeiros da Asociación Astronómica Sirio de Pontevedra, para, valéndonos do telescopio que dispoñen en usufruto (mercé a un convenio de xestión asinado cos propietarios, os tamén amigos Canón de Pau), observar o avance do cometa C/2014 Q2, máis coñecido por Lovejoy, en homenaxe ao seu descubridor.
            Houbo un intre no que sopesamos dar volta, pois, o pachorrento meteoro ameazaba con privarnos da corrica dos meteoritos. Por fortuna, a medida que iamos gañando altura, xa perto daquel planalto, o pano da brétema retirouse e o universo refulxente fíxose escenario. Comezaba o espectáculo.
O astro de cauda verde esmeralda andaba no seu perixeo. En nada, volvería esvaerse na fondura do cosmos, ensumido nunha singradura de 8.000 anos. Como non temos por intención quedar para a semente, era obrigado trasnoitar.
O astrónomo afeccionado australiano Terry Lovejoy manexaba un telescopio Schmidt-Cassegrain de 200 mm cando se decatou da presenza do cometa. Nós contabamos cun Meade LX200 ACF de 400 mm. O obxectivo, coma sempre, era non perder detalle.
Axiña comprobamos como a visita ao observatorio do Coirego non se ía limitar ao visionado do fatuo corpo celeste. Malia a friaxe, os voluntarios da asociación non dubidaron en impartirnos unha clase de astronomía básica: o planeta Xúpiter amañeceu polo leste (as lentes permitíronnos ver o aliñamento de tres das súas lúas: Ío, Europa e mais Ganímedes); a constelación de Orión (eu chámoa “a cafeteira italiana”), co seu inconfundíbel cinto de estrelas (as Tres Marías); a constelación dos Xemelgos (Cástor e Pólux); as Pléiades (a galiña dos pitos de ouro), instaladas na constelación do Touro; a Osa Maior (o Carro); a Osa Menor (o Carriño), coa estantía Estrela Polar indicando o norte; Casiopea (o uve dobre); a constelación do Cisne e, na outra punta, a estrela máis brillante do ceo, Sirio, que lle dá nome á asociación. A cada pouco, os berros de aglaio abalaban o silencio da noite, ao sermos sorprendidos polo chispear das últimas Cuatrántidas.
Atrapallábanseme no maxín as reflexións do televisivo Calr Sagan que conseguiu meter no corpo daquel neno que fun o becho da astronomía: “A vida é so unha ollada momentánea das marabillas deste abraiante universo. É triste que tantos a estean desbaldindo, soñando con fantasías espirituais”; “Para facer unha torta de mazá, primeiro tes que crear un universo”; “Ás veces creo que hai vida noutros planetas e, ás veces, creo que non. En ambos os dous casos, a conclusión é asombrosa”...
Fun calado durante a viaxe de volta. Matinaba no máxico anteollo do Coirego (2008), en Cotobade; no observatorio das Casetas (2009), en Forcarei. Cerdedo coma sempre, ás escuras. De socato, imaxineime contemplando o firmamento ao abeiro da malfadada escola de parapente, na preeminente atalaia do Seixo. Edificio, hogano, arruinado, abandonado, esquecido, desmantelado. Cantos cartos tirados sen criterio. En 2007, sinalei, entre os enunciados do “Proxecto Montaña Máxica”, a pertinencia de instalar un observatorio astronómico no alto Seixo. “O ser humano é un esmolante cando pensa, pero un deus cando soña”. Sigamos soñando.
Ao día seguinte, como dende hai tres anos e de xeito ininterrumpido, os Gosende tiñamos actividade en Cerdedo. Á hora de costume, fixemos conclave no noso cuartel xeral. Rebumbio de xente na sobremesa. Caras coñecidas. Afagamos cortesmente os amigábeis comensais, entre os que se atopaban: Paulo Nogueira e Magoia Bodega, integrantes dos Treixadura; o cantautor guardés Tino Baz e a insigne poeta Luz Fandiño. Bicos e apertas. A xente boa botárase ao camiño aquela tarde. Despedímonos, aínda que os adeuses, como se verá, acabarían converténdose nun deica logo.
Urxía pórse en movemento, xa que, ás seis, quedaramos ao pé de Portalén, no monte do Seixo, cos amigos Beka Iglesias, artista dixital, e Óscar Carballeda, permacultor, aveciñados na aldea das Chozas do concello da Lama. Por fin se ía facer realidade unha das miñas arelas. A célebre Portalén, que dei a coñecer no verán de 2002, íase dotar, grazas á xenerosa iniciativa persoal destes mozos, dun fito sinalador digno da súa transcendencia, respectuoso, asemade, coa paisaxe e co propio megálito.
Iamos con algo de adianto, así que lles propuxen aos Gosende facer unha paradiña na aldea de Carballás. Hai unhas semanas, cadrando cunha das visitas guiadas á Montaña Máxica, decateime de que alguén estivera rozando unha leira solapada pola matogueira, para fornecer de pasto o gando. Tras os labores de desbravamento, quedou ao descuberto unha xeitosa peneda. Aqueles outeiros reclamaron a miña atención e figuraban na inesgotábel listaxe de tarefas pendentes. Chamaríanlle tamén a atención a algún druída da Idade do Bronce? Era moito hora de comprobalo.
Abeiramos o carro ao pé da estrada, a uns 400 m do rueiro, e, sen demora, galgamos lomba arriba. A intuición empurroume dereitiño ao curuto (644 m). O sol da tardiña untaba as súas raiolas de mel nas fatias de granito. Acadei o coto e, albízaras!! Afeitos ás foquiñas do noso ubicuo “cazoleteiro”, a visión dun extraordinario conxunto de círculos concéntricos (un elemento central, de maior tamaño, do que irradian, cando menos, outros tres máis pequenos) fíxome choutar de ledicia. Outra amosega no cinto de Capitán Gosende. Desculpen a inmodestia, máis sábeme dicirlles que o de Carballás fai o petróglifo número doce na miña conta persoal de achádegos.
A carón da laxa principal, Anjo Torres atopou un fragmento esgazado de pequenas dimensións sinalado con tres coviñas. En prol da súa conservación, cumpriría trasladalo a un lugar seguro. Ben seguro, outorgaríalle razón de ser ao triste e desenxabido Museo da Pedra de Cerdedo. A idea non nos convence moito, mais, visto o visto, peor estaría no PAAR de Campo Lameiro. O novo gravado rupestre bautizouse co nome de “petróglifo de Carballás” (coordenadas: X-552.515; Y-4.708.610).  
O monte do Seixo suma outro gravado rupestre ao seu abismante repertorio arqueomítico. Felicitámonos efusivamente. Sen tempo para recreármonos coa descuberta, proseguimos a marcha cara a Portalén.     
            Alí, na revolta de Portalén, Beka e Óscar levaban xa un anaco ocupados na óptima localización do fito, supeditando a súa visibilidade á existencia ou non de cobertura, xa que o sinalador ía provisto dunha tarxeta impresa cun código QR para acceder in situ, a través dun terminal telefónico, á información que sobre Portalén existe na Rede.
            Segundo nos explicou Óscar, o marco está elaborado con madeira de piñeiro galego (pinus pinaster), tratada con sales de cobre en autoclave. A maiores, aplicóuselle unha man de lasur para exteriores (aceite ecolóxico). O texto, “Portalén”, foi gravado cunha fresadora de man.
            O chanto foi fincado a uns 20 m ao norte de Portalén, no punto onde conflúen os excursionistas que se aproximan a pé dende a Cruz do Seixo. O rótulo orientouse a poñente, cara á corripa aberta polos numerosos visitantes que acceden dende a pista. Procurouse, deste xeito, atender os dous itinerarios. Hoxe por hoxe, malia non mediar apoio ningún por parte das distintas administracións, aquel lugar converteuse nun concorrido santuario pagán. Mellor así.
            Ao pouco de rematar os traballos, mentres contemplabamos arroubados o sol solsticial asomar polo van de Portalén, oímos voces de xente que se achegaba. Eran os admirados amigos de Treixadura, o bardo Tino Baz e a escintilante Luz Fandiño. A súa presenza alumou o luscofusco. Todos decidiran pórlle remate á súa xornada en Cerdedo, ascendendo á montaña sagrada.
            O sol deu as últimas bocaladas e, na soleira de Portalén, Tino Baz, a capela, ceibou do peito o seu poema “80 anos de Luz”, composto na honra da poeta compostelá, exemplo, con 84 anos, da Galiza digna, irredutíbel e contestataria. Os aplausos emocionados resoaron lonxe.
            Hai días nos que un se ve incapaz de administrar tanta beleza. 
.
.
.

No hay comentarios: