.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
18/7/15
BENVIDA AO ACTO DE LECTURA PÚBLICA DA "ALBA DE GLORIA" DE CASTELAO (Pico Sacro, 18 de xullo de 2015)
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
16/7/15
Presentación do libro "A conxura dos Gosende" en Pontevedra (24 de xullo, 20'00 h, Galería Sargadelos)
.
.
.
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
12/7/15
AS PEDRAS QUE GOBERNAN O TEMPO ( I ) - Faro de Vigo (12-7-15)
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Dende o cimo do Outeiro da Corva
..
.
Empoleirados en Penaquetanxe
..
.
Os
de Capitán Gosende temos por honra considerármonos “fillos das silveiras”. Dado
o calamitoso estado dos nosos montes, acadar os cimos de picoutos e cotarelos
esixe, adoito, expor a nosa anatomía ao rudo aloumiño de cachares e
silvamachos.
Non hai queixa, as sesións de
acupuntura xamais foron en van. A montaña é unha avoa ríspeta, mais tamén,
xenerosa e comprensiva. A vella non esquece aboarlles a paga aos netiños que,
semana tras semana, tornamos á aldea para sentar no seu colo e bicar as súas
meixelas enrugadas.
A montaña quérenos, non hai dúbida,
e nós deixámonos cativar polo seu engado. A montaña sabe como acirrar a nosa
curiosidade, o noso desexo de saber, o noso degoxo polas larpeiradas que agocha
na faltriqueira.
Comezamos o mes de maio na rebusca
de gravados rupestres nas lombas do Outeiro da Corva, en cuxos penedos se
riscaron as cruces de termo dos predios monteses de Pedre e Limeres (Cerdedo).
As excursións deron os seus froitos, pois, tras a singradura, dous novos
petróglifos (Outeiro da Corva I e II) caeron nas redes destes mariñeiros de
auga doce.
O lema olímpico “Citius, altius,
fortius” esporea o noso ánimo e a por de furar na matogueira, unha tarde de
rechorida primavera, os nosos pés atinxiron a estrema do concello de Cotobade.
Alí, naquela verdecente atalaia, á
beira da devasa de deslinde, érguese unha pena cornada que os naturais nomean
Penaquetanxe (coordenadas.- X: 546.677; Y: 4.707.167; alt. 630 m). Na outra
beira da devasa, unha cruz de termo tallada nun penouco salienta do lugar a súa
vella condición de fito fronteirizo.
Fotografámonos arredor da impoñente
Penaquetanxe, fermoso exemplo de pedra cabalada. A súa horizontal prominencia
distínguese dende a distancia, visíbel, por exemplo, dende a N-541 que, ao
lonxe, se precipita cara á fondeira do regueiro do Barco, nas inmediacións das
Cortellas de Pedre. Moito ha mudar aquela bela panorámica cando se interpoña o
viaduto do AVE.
Penaquetanxe (Penaquetangue ou
Penacatanxe), a “pena que toca”, combina á perfección a sonoridade do
chamadeiro coa súa pretérita e abandonada función. O topónimo é, de seu, un
podente esconxuro.
Nun territorio en franco
despoboamento, as escenas de pastoreo son estampas do pasado. Porén, non hai
tanto, os pegureiros da redonda escollían as herbeiras do planalto para
apacentar os seus rabaños. Os que botaban a vidiña no monte, sometidos ao
arbitrio da meteoroloxía, ben coñecían as virtudes do penedo, encomendándose
confiantes á súa protección.
Penaquetanxe posúe a selleira
propiedade de esconxurar as treboadas. Penaquetanxe é un petouto avegoso do
trebón, da chispa impredicíbel, do ceo relustrado. Penaquetanxe arreda o
nubeiro eléctrico, garda bípedes e cuadrúpedes do fatal ferrete do raio.
Se o ceo rompía a falar por boca do
trono (“Andan os zoqueiros por riba”; “Anda o demo a facer no carbón”; “Están
arrombando os mobles no ceo”...), o pastor precavido empoleirábase no rochedo e
ao pé do beirado, batía con forza o seu caxato naquel nariz de pedra que apunta
cara ao norte.
Abofé, a xente mallaba no badal de
Penaquetanxe acompañándose dalgún recitado (“Tente, trono, tente aí, que Deus
pode (ou manda) máis ca ti!”) ou reforzaba o ritual invocando a mediación do
Ecce Homo, da santa Bárbara ou do san Bertolameu: “Que onde san Bertolameu sexa
nomeado, non caerá faísca nin raio; non se afoghará no río, nin se ha morrer a
ferro frío...”.
A pedra percutida emitía unha xorda
vibración, un tanxer imperceptíbel para o oído humano, mais, velaquí o
prodixio, apazugador da ira do deus do trono.
A conta feita entre o relampo e o
estrondo certificaba que a perturbación se ía afastando, arrastrando o perigo
para alén do Seixo.
O costume de afastar o mal da cabeza
dun para pousalo na do veciño non se restrinxe á esconxura do raio. É coñecida
a fórmula coa que se libran os agros da néboa corriqueira e murchadora que, en
Cerdedo, denominan “picañoa”: “Esconxúrote, neboerio, coas cornas dun carneiro;
esconxúrote, neboeiro, volve (ou vaite) prós cotos do Ribeiro!”. Ao pouco, o
fuscallo cesaba a súa galga, desapegaba da terra e os seus farrapos
esfianchaban de vez en raiolas de sol.
En cada cimbra un petón para
neutralizar a torboeira, rito prehistórico que, coa cristianización, asumiron
espadanas e campás. Naqueles montes, cumes pedrosos coma o do Outeiro do Sino
ou o do Sino de Goga (do lat. signu(m)
“sinal”), poden corroborar, quizais, o emprego das pedras como campás (sinos).
O lugar de Penaquetanxe non só nos
agasallou co misterio da súa maxia. A escasos metros, ao abeiro doutro penedo,
achamos a boca dun tobo lobeiro. Na soleira, dous lobetos envurullados,
acabadiños de nacer, aínda húmidos, indefensos, cativaron a nosa atención boa
parte da tarde. A loba, dende a desesperada distancia, ben seguro, non nos
quitou ollo.
Descendemos coa impresión certa de
que, outra vez, a Deusa Nai beicera o noso esforzo.
Á semana seguinte recuncamos na
busca do extraordinario. Manuel Fortes, o xeógrafo do grupo, trouxo novas
doutra Penaquetanxe, semellante á anterior en morfoloxía e atribucións, mais
localizada nas proximidades do Castro Toraxe (a uns 5 km cara ao sur da
primeira e a uns 2’5 km cara ao sudoeste do lugar de Caroi), terra dentro do
concello de Cotobade. Cónstanos, así mesmo, a existencia doutra Penaquetanxe no
lugar de Cerdeira, concello de Xunqueira de Ambía (Ourense).
Repetindo o itinerario que, hai
anos, nos levara á aldea abandonada da Coenllosa, deixamos o transporte na
chaira da Coutada e, cruzando a chagorza de Lagaceirame, fomos dar á
Penaquetanxe de Toraxe.
Segundo o arqueólogo Santos Estévez
(“Catalogación dos xacementos arqueolóxicos do concello de Cotobade”, Gallaecia, 1998), o topónimo Castro
Toraxe “non revelou a presenza dun recinto castrexo”. Secomasí, situados na
base do pedroso outarelo, non puidemos conter o pulo de chegar á cimeira. A
ascensión non foi doada. O descenso, épico. Sucesivas camadas de matorreira
seca ocultaban furos e fochancas, a vexetación nova, rexa e pugarenta,
dobrabános en altura e atrapallou con crueza o noso avance.
Cando acadamos a pista forestal,
quen máis quen menos semellaba ter padecido todas as estacións dun viacrucis.
Por se non fora abondo, abelloados os tronantes, a tardiña reservábanos un
espectáculo final de pirotecnia. Un nubarro negro estacionou enriba das nosas
cabezas e, sen dó, descargou sobre os corpos suorentos e abafados unha bátega
servida en grosas pingotas. No lenzo do Seixo, o arco da vella competía en
efectos especiais cos relampos. As detonacións e a lucería semellaban obra dos
fogueteiros da Revolta. Encomendámonos, non podía ser doutro xeito, a
Penaquetanxe, e a súa providencial intervención preservounos de todo mal. O
poeta cerdedense Otero Espasandín escribiría: Arco da vella, disparas a frecha do campanario ao corazón do ceo...
( do poema “Sementeira”).
Tras a esgotadora xeira de Castro
Toraxe, démonos dúas semanas de tregua (tamén houbo que corrixir un monte de
exames) e con folgos anovados (“mono de toxo”), escollemos a orografía de
Tomonde para dar continuidade á busca das pedras que gobernan o tempo.
Continuará...
..
.
.
.
9/7/15
5/7/15
"EL HUMO DEL DIABLO" de FERNANDO SALGADO - Faro de Vigo (7-7-15)
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Para a presentación de “El humo del diablo” de Fernando Salgado, e co permiso da
compañeira Belén López, ben poderiamos parafrasear o comezo dos chistes de
indíxenas: “Isto eran dous de Cerdedo que foron presentar un libro a
Pontevedra...”. Antes de rematar a piada, os da vila xa estarían regañando o
dente. Os de Cerdedo témonos en pouco, porque somos conscientes de que, na
montaña, a de profeta é unha profesión sen futuro. Os aldeáns nunca deixaremos
de cheirar a vaca.
Debo engadir que sentar á mesa á carón de Belén
e Fernando é un pracer, unha honra e un privilexio que agradezo a quen o fixo
posíbel.
Poderiamos comezar así ou de
calquera outro xeito, mais, xa que se cometeu a imprudencia de confiarme neste
punto as redeas do acto, o meu instinto de “pecador de la pradera” acírrame a
pedirlle a Fernando que, mentres eu ceibo a miña palla mental, el vaia liando
un canuto de paisana, para que, no seu rular democrático, a combustión do
cánabo dispoña os presentes e disimule que vou falar sen dicir nada.
Porque este libro, “El humo del
diablo”, require unha lectura non convencional. Este libro non se debera ler,
debérase fumar, bocalada a bocalada, enchendo a caixa do peito do bafo dos
desherdados, para percibir o frémito dos invisíbeis. Este libro débese soprar con
fruición, páxina a páxina, raia a raia, pipazo a pipazo. Estráñame que as
autoridades sanitarias non lle esixisen ao editor engadir na contraportada algunha
das súas mensaxes de advertencia, por exemplo: “A miseria mata”. Non hai porros
tan feitos coma os que se lían coas follas do Novo Testamento.
“El humo del diablo” non é aconsellábel
para ex-fumadores, para drogatas de postal ou para nostálxicos do “Supergen”.
Estiven presente na premier do libro en Vilagarcía e tras seguir con atención a
misa toda, díxenlle ao meu acompañante que necesitaba con urxencia ir fóra botar
un cigarro. Consumín naquel bazuko legal como se non houbese mañá. Non somos nada,
os fumadores aínda menos. A fin de contas, quen sabe se vai haber mañá; os
yonkis vivimos ao día.
Son consciente de que mas ha pagar o corpo, así
e todo, avéñome ao parecer de Hunter Thompson: A vida non debera ser unha viaxe cara á tumba coa intención de chegar a
salvo cun corpo bonito, senón, máis ben, chegar desfarrapado, de lado, entre
unha nube de fume, completamente desgastado e estragado, e proclamar en voz
alta: Vaia viaxe! Porén, cando á psicodelia se lle acaba o butano, a
ducha diaria non desmerece os “desayunaderos” de Mauthausen.
Sabina, outro
yonki reputado, cantaría aquilo de: En la
posada del fracaso, donde non hay consuelo ni ascensor, el desamparo y la
humedad comparten colchón..., versos inspirados, probabelmente, nas
reflexións de Aldous Huxley, antítese do paradigmático e novelado “home do
traxe gris”: Vivimos xuntos e actuamos e
reaccionamos os uns sobre os outros, mais sempre, en todas as circunstancias,
estamos sós. Os mártires entran no circo collidos da man, mais son sacrificados
illadamente. Abrazados, os amantes tratan desesperadamente de fusionar as súas
illadas éxtases nunha soa transcendencia, mais é en van. Pola súa mesma
natureza, cada espírito feito carne está condenado a padecer e gozar en
soedade.
José Antonio Iglesias Prieto, o protagonista do libro, é un
personaxe tan real como a morte mesma. A parábola do fillo pródigo, plasmada
con mestría nesta biografía, é tan verídica que supera a propia ficción. José
Antonio Iglesias Prieto, Toni, non é o
Travolta-Tony Manero do filme Febre do
sábado pola noite, máis ben, o Travolta-Vincent Vega de Pulp Fiction, coleguita do chunguísimo
Samuel L. Jackson que, coma mantra, encomendábase unha e outra vez a
elucidadora pasaxe de Ezequiel 25-17. Ezequiel si foi profeta na súa terra: O camiño do home recto está por todos os
lados arrodeado pola inxustiza dos egoístas e a tiranía dos homes malos.
Bendito sexa aquel pastor que, en nome da caridade e da boa vontade, saque os
débiles do Val da Escuridade. Porque el é o verdadeiro gardián do seu irmán e o
descubridor dos nenos perdidos. E asegúrovos que virei castigar con gran
vinganza e furiosa cólera a aqueles que pretendan envelenar e destruír os meus
irmáns! E ti saberás que o meu nome é Iavé, cando a miña vinganza caia sobre
ti!
O neno Toni medrou como medran os
nenos de pai maltratador e nai escrava. O deus xusticeiro nin estaba nin se lle
esperaba, polo que o noso fillo de puta decidiu, motu proprio, ofrecerse en sacrificio para devolverlle o caos ao
seu universo predicíbel. “Cómpre levar en si mesmo un caos para pór no mundo
unha estrela danzante”. Palabra de Nietzche.
Na Galiza, a traxicomedia da droga ten nome de
marisco. No clausurado pub “El Museo” de Vilagarcía, facendo honra ao seu nome,
consérvanse os orificios de bala que, a semellanza do duelo de O.K. Corral ou
da balasera do 23-F, son atracción do turismo de catástrofes: Antonio Chantada, alias Tucho Ferreiro, entró en el pub armado con un rifle calibre 38
especial largo. Se acercó a Danielito y desde apenas un metro de distancia le
disparó a la cabeza. Cando o anxo exterminador viste o traxe de Batman,
mesmo os fornidos leóns de bronce agochan o rabo entre as pernas. Houbo un
tempo en que todos queriamos ser Sony Croquet. O señor 9 mm é o pastor que protexe o meu recto cu no Val da
Escuridade...
É un feito, José Antonio Iglesias Prieto
enmerdouse até as cachas: “En el calendario de un drogradicto no hay sábados ni
compasión, cada jornada es igual a la anterior, una cuesta arriba, porque el
único norte es conseguir dinero para seguir consumiendo”.
Quero e admiro a Fernando Salgado xornalista,
escritor, taxidermista da actualidade. O noso amor espiritual forxouse a por de compartir a mesma enlamada trincheira. Os nosos
corpos turbadoramente masculinos, musculatura ben perfilada a por de gadaña e
legón, batuxaron naquel Cartucho de Terra de Montes, nome en clave: Cerdedo.
Malia que exiliados nos Miamis das
Rías Baixas, mentres pescos e PTV’s se rebozaban en perico, nós orientabamos a
nosa maltreita anatomía cara ao Vao de alén Cotobade, seguindo o ronsel que
hoxe sucan lixeiros os corvos mariños. Ceguiños de radón sen cortar,
experimentabamos o subidón, subidón e o subseguinte baixonazo que acarrexa a
morriña. E outra vez a por máis. -Que fas esta fin de semana? -Vou a Cerdedo a
pillar radón. Para que pisas a herba podéndoa fumar. En Cerdedo non hai mais ca
herba e radón e unha insoportábel síndrome de abstinencia, un monazo que nin
fala, nin oe, nin ve. Fernando é un toxicómano rehabilitado, eu, a cada pouco,
coma alma en pena, fago 60 km para seguir meténdome a miña dose de merda.
Escribiu John Cashman: "Ábrese o terceiro ollo. Comezaba a somerxerme en min mesmo, a
descender en espiral até o interior da miña propia carne. Xiraba, evolucionaba,
retorcíame e trataba de conterme para non proclamar a berros a gloria e o
terror de todo. Daquela, apareceu o ollo. Un inmenso ollo brillante suspendido
no espazo. O ollo latexaba e lanzaba a través do meu corpo raios dunha luz
ardente e de doces sons. Mais non era o meu corpo. De súpeto, convertérame no
ollo inmenso e vía todo o que hai que ver. Era unha éxtase e, asemade, unha
éxtase espantosa. Víao todo, comprendíao todo!”.
Dinosuaro da era protobotellónica, adoito me
deixei engulir polo remuíño, pola vertixe, polos chanzos helicoidais do pub “La
Cabaña”. Alí reinaba o Ollo. Aquela omnisciente deidade primitiva fitando
impúdica para as criaturas da noite. “Dios es nuestro padre que está en el
cielo, creador y señor de todas las cosas que premia a los buenos y castiga a
los malos”. Non hai peor resaca que a do Licor 43.
De pe a pa, chapei o catecismo do fregués after hours. A miña penitencia chegou a
acadar os quince botellíns de
“Estrella Galicia”, a “estrella” dun país sen estrela. A perfección acadada na
elaboración desta cervexa débelle máis aos meus riles que á experiencia acumulada
por catro xeracións da familia Rivera. Lembro baixar con dificultade as escadas
de “La Cabaña”. Non gardo lembranza de cómo facía para desenroscar a viaxe. Sei
que para ir ao confesionario, cumpría pedir a chave.
Na “Cabaña”, uns copazos de arrincadeira. Despois,
Cobián Rofignac, Benito Corbal, esquivando “capullos” e “capulleras”, potas e
mexos. No “Chiringuito”, unha completa con cebola, non por acougar a larica,
senón para vomitar o que a un lle quedaba de dignidade. A retirada, sempre de
memoria. A vía do tren, perto da encrucillada da Parda e Salgueiriños, facía de
fronteira. Ao outro lado, a Pontevedra oriental. A eliminación das barreiras
arquitectónicas restoulle mérito ás retiradas. Na paz coma na guerra, unha retirada,
aínda que sexa a tempo, sempre imprime no rostro a derrota do gilipollas. “En
aquella tragicomedia cada sonrisa valía diez lágrimas”.
Moito lle sabe a Fernando agasallarnos con
historias fronteirizas. O relato de Iglesias Prieto, Toni, é outro relato de fronteiras, de fronteiras esvaídas, xa que
non existen derregas nin deslindes, non hai tal Checkpoint Charlie para quen ten alma de paxaro. Para a ave
migratoria, mesmo un vasto continente fica reducido ao tamaño do átomo.
Necesitaríanse mil libros coma este para dar explicado a nosa diáspora.
O relato de Iglesias Prieto, Toni, é tamén unha experiencia dantesca,
o seu paralelo 38º percorría de leste a oeste a soleira do inferno. O mérito que
se lle imputa a este coreano de Sanxenxo é ter ultrapasado a marca do Máis Alá
e regresar, “vivito y coleando”, para contalo, para contarllo a Fernando
Salgado, doutor Humphry Osmond.
Gábome de coñecer a Fernando, reporteiro puro
sangue, e sei que entre as súas moitas virtudes sobrancea a paciencia do
francotirador. Calquera outro sería incapaz de facer crónica política, incapaz de
aturar algunha rolda de prensa sen sucumbir á euforia do que vai postísimo de
grifa. Fernando Salgado ten a Deus agarrado pola chiva. Fernando Salgado “es el
puto amo”.
O ñero Fernando Salgado reencarnouse en
Iglesias Prieto, Toni, para relatar
en primeira persoa a historia dunha xeración de nenos perdidos, sepultada baixo
a amnesia dun pipicán, un colesterolódromo e uns grandes almacéns. “Y aquí no
ha pasado nada”. A vinganza dos “deshechables” consumarase o día en que os
mortos viventes tomen consciencia e bailen na Peregrina o Thriller de Michael Jackson.
Zuko, zuko, bazuko: gasolina, cloroformo, ácido
sulfúrico, queroseno e unhas areas de éter. E a poesía xurdía, oh prodixio!,
naquel escenario apocalíptico coma o fento agroma teiumudo no asfalto da AP-9.
No “Callejón de la Muerte” gobernaba un xuíz tan implacábel coma equitativo.
Harry el Sucio non che anda con hostias,
se hai que perder os dentes, pérdeos o paria e tamén os ha perder o Odontólogo.
Con catiúscas, lanterna no casco e a carta de
vacinación ao día, descendeu Fernando aos sumidoiros do submundo, seguindo o
rastro do rato que, no fuxir de si mesmo, líbrase do gato para ir caer nas
poutas do falcón. A receita da supervivencia “está a buen recaudo en una caja
fuerte de Estados Unidos”.
No relato de Toni o Coreano chama a atención, endiañado paradoxo, a súa habelencia
para arranxar nos motores, ao tempo que, coa mesma habilidade, se afanaba en
escarallar a súa maquinaria. Fe en Dios e ferro a fondo. “Non queremos un mundo onde a garantía de non
morrer de fame se compense coa garantía de morrer de aburrimento”. Leña al
mono.
En Aracataca, coma nos soportais de Sindicatos,
o realismo máxico emana “de las pulgas y los perros secos”. No alucinado
periplo deste rocinante de 6 cilindros e 170 cabalos, “la belleza y el horror
eran vecinos”. Dende o verde exuberante do manglar colombiano até a estática
praza da Verdura: “Ars cum Natura ad salutem”. -Metémonos unhas raias? A miña,
en caldeirada.
Toni, Torete, Lute, Vaquilla, “pregúntate quien
eres los domingos por la mañana”. Eu son Kim Jong-Un, “un rolito de Bogotá”,
unha Miss Universo, e gústame ter a neveira chea de carnes, chourizos, ron,
güisqui e auga de coco e a música soando a toda pastilla. Os de Corea comen
area e os do Rial comen merda do curral. Ñero, pilla unha dose de “mételo hoy y
sácalo mañana” que esta noite imos a Canelas. No primeiro mundo, fabela dise
“casas baratas”.
Germán Piffano, un antropólogo dos que emporcan
os zapatos, levantou a pedra do Cartucho e as miñocas ficaron expostas ao sol
ecuatorial, retorcéndose coma galos sen cabeza. Inferno e Paraíso: Sólo los mataron y en la acera están, se
mueren al sol, cuántos muertos más. Muchacho, pásame los fósforos que El Cartucho
va arder. Muchacho, pásame los fósforos que El Cartucho va arder.
Iglesias Prieto, Toni, pasou da Misericordia á Perseverancia, sen metadona, sen
acupuntura, sen parches de nicotina; resucitou ao terceiro día; emerxeu do coma
porque estrañaba o hoxe e o mañá, o afecto, a familia, chorar a súa nai morta,
“hacerte el amor en los rincones, el ver las huellas de tus pies mojados en el
pasillo de la casa”.
“El humo del diablo” é un
taboleiro de güija do que se valeu o autor para invocar unha pantasma. Fernando
Salgado recomenda o seu consumo responsábel, porque, na fondeira da alma todos
agochamos o cadáver dun policía enterrado coa súa moto. “A droga é o caramelo da
indixencia”.
.
.
.
.
Suscribirse a:
Entradas (Atom)